Jakie badania zrobić przed przejściem na dietę?

Pytanie, jakie badania warto wykonać przed zmianą sposobu żywienia, nie jest takie oczywiste. Warto zacząć od tego, czym w ogóle jest dieta i jaki mamy cel, decydując się na jej modyfikację. Czy chodzi o poprawę zdrowia, redukcję masy ciała, czy może lepsze samopoczucie? Bez względu na powód, podstawą każdej zmiany powinno być zdrowie. Dlatego przed wdrożeniem nowych nawyków żywieniowych dobrze jest sprawdzić stan organizmu poprzez odpowiednie badania.

Dieta to sposób odżywiania, który wpływa na nasze zdrowie, samopoczucie i kondycję organizmu. Nie powinna być jedynie chwilową zmianą, lecz świadomym wyborem dostosowanym do indywidualnych potrzeb. Przed wprowadzeniem nowych nawyków żywieniowych oraz przed odchudzaniem warto wykonać badania, które pomogą ocenić stan zdrowia i uniknąć potencjalnych niedoborów czy chorób metabolicznych.

Jakie badania krwi warto zrobić przed wizytą u dietetyka?

      1.Morfologia krwi 🩸

Morfologia to jedno z podstawowych badań, które dostarcza informacji o ogólnym stanie organizmu. Może pomóc wykryć anemię, infekcje, stany zapalne czy zaburzenia krzepnięcia krwi. Ocenia liczbę i jakość krwinek czerwonych, białych oraz płytek krwi.
Normy↓:

• Hemoglobina (HGB): 12–16 g/dl (kobiety), 14–18 g/dl (mężczyźni)
• Erytrocyty (RBC): 3,8–5,5 mln/µl
• Leukocyty (WBC): 4–10 tys./µl
• Płytki krwi (PLT): 150–400 tys./µl

        2. Transferyna i ferrytyna 🔗

Transferyna odpowiada za transport żelaza w organizmie, a ferrytyna jest jego magazynem. Ich poziomy pomagają wykryć niedobory żelaza, które mogą prowadzić do anemii.
Normy ↓:

• Transferyna: 200–400 mg/dl
• Ferrytyna: 10–200 µg/l (kobiety), 15–400 µg/l (mężczyźni) 
  
  3. Witamina B12 i kwas foliowy 🍀

Oba składniki są niezbędne do prawidłowej pracy układu nerwowego i produkcji czerwonych krwinek. Ich niedobory mogą prowadzić do anemii megaloblastycznej oraz problemów neurologicznych.

Normy ↓:

• Witamina B12: 200–900 pg/ml
• Kwas foliowy: 3–17 ng/ml
  
  4.Glukoza i insulina  🍭

Te parametry oceniają gospodarkę węglowodanową i mogą wskazywać na ryzyko cukrzycy lub insulinooporności. Na ich podstawie oblicza się wskaźnik HOMA-IR.

Normy↓:

• Glukoza na czczo: 70–99 mg/dl
• Insulina na czczo: 2–25 µIU/ml
• HOMA-IR: <2,5 (powyżej 2,5 wskazuje na insulinooporność)
  
  5.Lipidogram (CHOL, HDL, nie-HDL, LDL, TG) ❤️

Badanie ocenia poziom cholesterolu i trójglicerydów, co pozwala określić ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Normy ↓:

• Cholesterol całkowity: <190 mg/dl
• HDL („dobry”): >40 mg/dl
• LDL („zły”): <115 mg/dl
• Trójglicerydy (TG): <150 mg/dl

      6.Próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, bilirubina, GGTP) i lipaza 🏥

Parametry te oceniają pracę wątroby i trzustki. Mogą wskazywać na choroby wątroby, przewlekłe stany zapalne czy uszkodzenia narządów

Normy ↓:

• ALT: <40 U/l
• AST: <40 U/l
• ALP: 30–120 U/l
• Bilirubina całkowita: 0,1–1,2 mg/dl
• GGTP: <60 U/l
• Lipaza: 10–70 U/l

      7. TSH, fT3, fT4 🦋

Hormony tarczycy regulują metabolizm i wpływają na energię oraz samopoczucie.

Normy ↓:

• TSH: 0,4–4,0 mIU/l
• fT3: 2,0–4,4 pg/ml
• fT4: 0,8–1,8 ng/dl

       8. Kreatynina 🚰

Pomaga ocenić funkcję nerek i filtrację kłębuszkową.

Norma: 0,6–1,3 mg/dl

       9.Kwas moczowy 🦴

Podwyższony poziom może wskazywać na dnę moczanową i zaburzenia metaboliczne.

Normy ↓:

• Kobiety: 2,4–5,7 mg/dl
• Mężczyźni: 3,4–7,0 mg/dl

     10. Sód i potas ⚡

Kluczowe elektrolity odpowiadające za nawodnienie i pracę mięśni.

Normy ↓:

• Sód: 135–145 mmol/l
• Potas: 3,5–5,1 mmol/l

    10. Wapń i magnez 🥛

Wpływają na zdrowie kości i układ nerwowy.

Normy ↓:

• Wapń całkowity: 8,5–10,5 mg/dl
• Magnez: 1,7–2,5 mg/dl

    12. Fosfataza zasadowa (ALP) 🦷

Marker metabolizmu kostnego i funkcji wątroby.

Norma →: 30–120 U/l

    13. Witamina D (metabolit 25(OH) ☀️

Wpływa na odporność i zdrowie kości.

 Norma →: 30–50 ng/ml

Badania must have przed odchudzaniem i dietą

Wykonanie badań przed wizytą u dietetyka lub przed samodzielnym wprowadzeniem zmian w diecie to świadomy krok w kierunku dbania o zdrowie i dobrze przemyślane podejście do stylu życia. Przedstawiona lista badań stanowi przykład profilaktyki, którą warto uwzględnić przed rozpoczęciem diety. W zależności od indywidualnej sytuacji – obecności chorób przewlekłych, stopnia nadwagi czy wybranego modelu żywieniowego (np. dieta wegańska, wegetariańska) – diagnostyka może zostać rozszerzona o dodatkowe parametry, zgodnie z zaleceniami dietetyka lub lekarza. Ponieważ organizm funkcjonuje jako całość, a zaburzenia metaboliczne mają charakter wieloczynnikowy, interpretacja wyników powinna odbywać się nie tylko w gabinecie dietetyka, ale także pod nadzorem lekarza.